Kos - grčko ostrvo u vodama Egejskog mora

Prirodne karakteristike:

Ovo sve popularnije odredište srpskih turista pripada ostrvskom arhipelagu Dodekaneze u okviru kog  je treće ostrvo po veličini i značaju. U njegovoj blizini se kao važnija ostrva izdvajaju Nisiros na jugu i Kalimnos na severu.

Kos pripada grupi vulkanskih ostrva, karakteriše ga planinski reljef (sa najvišim vrhom Dikajo, 843m) i razuđena obala sa brojnim malim zalivima i skrivenim plažama. Klima je tipična sredozemna sa dugim suvim letima i blagim kišovitim zimama. Nedostatak površinskih voda je značajno ograničenje ovog ostrva, međutim zahvaljujući neposrednoj blizini kopna koriste se podzemne vode, tako da Kos, i pored prirodno kamenitog tla, poseduje bujan biljni i životinjski svet.

Tipično kao i za ostala grčka ostrva, na Kosu dominira uzgajanje kultura masline, vinove loze i badema. Danas se privreda ipak pretežno zasniva na turizmu, a sve manje na tradicionalnoj poljoprivredi. Turizam je takođe doprineo i daljem prosperitetu ostrva i povećanju broja stanovnika, pretežno Grčkog. Među ostrvima Dodekaneza, Kos je jedno od naseljenijih sa oko 30.000 stanovnika, od kojih 60% živi u Kosu, glavnom gradu ostrva.

                                             Slika 1 - mapa Grčke i položaj ostrva Kos

                                                         Izvor: maps.google.com

                                                         Slika 2 - mapa ostrva Kos

                                                        Izvor: maps.google.com

Istorija:

Kos je ostrvo duge i interesantne istorije. Poznato je da je ostrvo bilo naseljeno još u doba Neolita (po istraživanjima u Grčkoj je mlađe kameno doba trajalo u periodu 6800-3200 godine p.n.e.). Svoj intenzivan prosperitet doživljava za vreme Doraca, jednog od četiri najveća plemena antičke Grčke.

Kos su osvajali mnogi narodi i carstva i želeli ga u okviru svoje teritorije. Poznato je da je bio u sastavu antičke Grčke sve do smrti osvajača Aleksandra Makedonskog, nakon čega se okreće i oslanja na Egipat. Godine 164. ostrvo osvaja velika Rimska imperija u okviru koje se nalazio sve do raspada Carstva na Istočno i Zapadno, 395. godine i od tada se nalazi u okviru Istočnog carstva, Vizantije. Ratove i napade na Vizantiju osetilo je i samo ostrvo - posle upada Krstaša u Carigrad (1206. godina), sedište Istočnog Rimskog carstva, Kos potpada pod Mlečane, dok 1315. godine Kos prisvajaju Malteški vitezovi.

Kao i ostatak Balkana, ni Kos nije zaobišla najezda Osmanlija koji ga osvajaju 1523. godine, a pod čijom vlašću je bio sve do XX veka, 1912. godine. Ipak, nakon svih ovih osvajanja, tortura stanovništva Kosa nije završena oslobađanjem od Turaka. Najteži period za tamošnji narod je okupacija od strane Italijana koji su bili izuzetno bezobzirni prema ostrvu i stanovništvu i vrlo agresivno vršili italijanizaciju stanovništva.

Tek nakon II svetskog rata, Kos je vraćen Helenskoj republici.

Ostrvo je imalo tu sreću da je, i pored burne istorije, većina građevina i najviših utvrđenja sačuvana i opstala i do danas, koje se pretežno mogu videti i obići u glavnom gradu.

Grad Kos i okolina:

Grad Kos je smešten na istočnoj obali ostrva, na mestu gde je ostrvo najbliže kopnu Male Azije. Osnovan je 366. godine p.n.e. Na samo 20km od grada se nalazi međunarodni aerodrom, dok je luka na 25km udaljenosti od grada. Turiste, pored izrazitih prirodnih lepota i zelenih površina, privlače i značajne kulturne i obrazovne ustanove.

Grad Kos je mešavina antičke, srednjovekovne i moderne arhitekture. Impozantna građevina koja dominira gradom je svakako tvrđava Neratzia iz XIV veka koju su izgradili već pomenuti vitezovi za vreme svog boravka na ostrvu. Tvrđava, danas pretvorena u muzej, oslikava kako su se Grci branili od Turaka pod čijom vlašću su bili oko 400 godina.

                                                  Slika 3 - tvrđava Neratzia

                                                     Izvor: discoveringkos.com

Naspram ulaska u tvrđavu nalazi se drvo staro 2400 godina koje je simbol grada, ali i čitavog ostrva. Veruje se da je Hipokrat upravo ispod tog drveta predavao svojim učenicima.

                                                      Slika 4 - Hipokratovo drvo

                                                      Izvor: discoveringkos.com

Na samo desetak minuta hoda od Hipokratovog drveta nalazi se veliki trg Elefteris, na kom se nalazi Arheološki muzej sa kolekcijom rimskih skulptura i mozaika, gradska pijaca, kao i džamija Defterdar. Džamija je danas pod katancem, a naspram nje se nalazi pravoslavna crkva Svete Petke, koja je, za razliku od džamije, lepo osvetljenja i pruža fantastičan prizor.

                                                      Slika 5 - džamija Defterdar

                                                          Izvor: tripomatic.com

Vredi spomenuti i Hipokratov muzej i institut, vilu Casa Romana, Rimski odeon koji privlače pažnju gotovo svih turista koji posete ostrvo.

Kos je ostrvo velikog broja arheoloških lokaliteta. Većina njih se nalazi u širem delu grada, a mogu se lako obići vozićem koji kreće iz gradske marine. Najznačajniji lokalitet je svakako Asklepion, koji se nalazi na 4 km od centra grada. Asklepion je bio sanatorijum i moderan banjski kompleks antičkog vremena. Lokalitet se nalazi na izuzetno strmom području, te je zbog toga sačinjen od 4 povezana nivoa “Andira”.

                                                               Slika 6 - Asklepion

                                                          Izvor: grecotel.com

Na samo 3 km od glavnog grada nailazi se na Psalidi, mesto koje takođe ne treba izostaviti u toku posete ovog grčkog ostrva. Iz Psalidija se nadalje lako stiže do Termi, dela u moru gde izvire vrela voda, a taj deo je ograđen kamenjem tako da podseća na bazen. Temperatura vode u tom bazenu je između 35 i 40 stepeni. Put koji vodi do Termi je strm i može biti relatino nezgodan pri penjanju. Terme je najbolje posetiti u ranim jutarnjim ili kasnim večernjim satima zbog isparavanja i jakog mirisa sumpora.

                                                               Slika 7 - Terme

                                                        Izvor: tripadvisor.com

Zia je malo planinsko mesto udaljeno oko 15 km od centra grada. Ovo grčko selo je deo Kosa odakle se pruža spektakularan pogled na gotovo čitavo ostrvo i mesto koje ostavlja najjači utisak na sve turiste koji dođu baš ovde da dožive zalazak sunca. Zia je mesto gostoljubivih meštana, taverni i restorana gde svaki ljubitelj kvalitetne hrane može da se posluži odličnom jagnjetinom, domaćim vinom, maslinama i sirom.

                                                               Slika 8 - Zia

                                                       Izvor: discoveringkos.com

Mesto koje je takođe vredno posete je Kefalos. Ovo brdovito mesto, udaljeno oko 45 km od Kosa je zapravo bilo prvo središte i glavni grad ostrva Kos. U ovom najjužnijem mestu ostrva je bitno istaći plažu Kefalos Beach koja je, zbog konstantnog vetra i velikih talasa,  idealno mesto za surfere. Interesantna je i činjenica da se iz Kefalosa bukvalno može preplivati do ostrva Kastri na kom se može videti simbol tog malog ostrva, manastir Sv. Nikole. U regiji Kefalosa naročito treba istaći, po mišljenju mnogih turista, najlepšu plažu čitavog ostrva, Paradise beach - peščana plaža okružena atraktivnim stenama.

                                               Slika 9 -  plaža Kefalos i ostrvo Kastri

                                                       Izvor: tripadvisor.com

Kardamena je moderno letovalište, planski građeno upravo za potrebe turizma. U regiji Kardamena treba istaći Marmari (15km) i Tigaki (12km) - peščane plaže sa izuzetno plitkom vodom.

Noćni život:

Noćni život se pretežno vezuje za glavni grad gde se kao najpoznatija izdvaja Bar Street koja se pruža od Hipokratovog drveta do gravnog trga. Kafići i barovi (koji počinju da rade od 22h) Bar street-a privlače jako veliki broj mladih Engleza, Nemaca, Holanđana koji ovde dolaze da uživaju u noćnom provodu. Za sve koji nisu ljubitelji gužve, kao idealni lokali izdvajaju se The Club Haven, The Jacsons ili Mylos. U ovim lokalima se uživa u mirnijoj atmosferi koja prija i lokalnim Grcima, koje će te ovde sresti pre nego bučne strane turiste.

                                                    Slika 10 - Bar street, grad Kos

                                                        Izvor: kos4all.com

Hippocratia:

Muzika i igra su glavne zabavne tradicionalne aktivnosti rezidenata. Kao najbitnije kulturno dešavanje čitavog ostrva (koje privlači i sve veći broj turista) je “Hippocratia”, letnji festival koji se održava u čast najpoznatijeg antičkog lekara Hipokrata, koji, po legendi, potiče upravo sa ovog ostrva. Festival se organizuje u periodu od juna do oktobra i ima tradiciju dugu već 27 godina. U dane festivala se slavi tradicija ostrva i hrišćanstva, a na festivalu učetvuju kako odrasli tako i deca, lokalno stanovništvo i turisti.

Kos, poznato kao Hipokratovo ostrvo se sve češće naziva i ostrvom bicikala koje je upravo i glavno prevozno sredstvo. Obzirom da je Kos postao sinonim za biciklizam, jasno je da može da se pohvali i sa izuzetno kvalitetnim stazama putem kojih, sve veći broj posetilaca, voli da istražuje lepote ovog ostrva. Naravno, bicikl nije jedino prevozno sredstvo Kosa, već je ostrvo dobro povezanih saobraćajnica, organizovanog autobuskog i taksi prevoza, a isto tako postoji i mogućnost iznajmljivanja automobila.

Ukoliko budete poželeli i više od 112 km dugih plaža ostrva Kos, možete uživati u nekom od mnogobrojnih izleta koji se organizuju u marinama grada Kos. Najčešće se obilaze okolna ostrva, pretežno Rodos ili komšijska Turska i grad Bodrum.  Suzana Mlinar Eurojet